Wanneer ben je vegetarisch genoeg? 

Af en toe zie je in mijn verhalen wel eens iets voorbij komen over dat ik geen vlees eet. Bij mij is het niet eten van vlees geleidelijk gegroeid. Als student had ik simpelweg te weinig geld voor duur eten. Ik kocht liever een chocoladereep dan een stuk vlees bij mijn avondmaaltijd. Hoe langer ik geen vlees at en hoe vaker ik voor mijn studie op intensieve veehouderij bedrijven kwam, hoe meer het mij duidelijk werd dat ik niet achter deze manier van voedselbereiding kan staan en hoe dichter ik bij volledig vegetariër worden kwam. Maar wanneer ben je vegetarisch genoeg? Hoe ga je om met sociale druk? En wat nou als je ze je een zeurende moraalridder vinden?

Principes

Oftewel, ik eet uit principe geen vlees. Niet omdat ik tegen het doden van dieren ben, maar omdat ik tegen het houden van dieren op een dergelijke dieronwaardige manier ben. Nu kun je over dieronwaardig heel lang discussiëren, want als vegetariër eet ik wel dierlijke producten zoals kaas en eieren, zijn die dan wel dierwaardig geproduceerd? En wat dacht je van die lederen paardenspullen waar ik mijn paard mee optuig? Dit is precies het dilemma waar ik tegenaan loop. Wanneer ben je vegetarisch genoeg?

Wat is een vegetariër?

De Vegetariërsbond heeft de volgende definitie van vegetarische voeding.

“Vegetarische voeding is voeding waar niets in zit van het gedode dier. Dit betekent dat er geen vlees, vis, insecten of gevogelte in zit. Daarnaast zit er in echt vegetarisch eten ook geen slachtafval, zoals gelatine of niet-vegetarisch stremsel (in kaas) of ander verstopt vlees in het eten.”

Bron: Vegetariërsbond

In deze definitie verwijst vegetarische voeding naar het gedode dier. Daarmee zouden mijn eieren en kwark door de keuring komen, maar de meeste kaas niet. In de meeste kazen zit stremsel wat uit de maag van een dood kalf komt. Ik schreef al dat ik niet tegen het doden van dieren ben dus dat ik op zich best kaas zou kunnen eten met dierlijk stremsel, maar ik ben wel tegen kaas met stremsel wanneer die kalveren een dieronwaardig leven hebben gehad.

Helaas ben ik hier zelf nauwelijks consequent in. Ik koop geen biologische kaas of vegetarische kaas. Eigenlijk eet ik bijna altijd kaas met stremsel van kalveren die op dieronwaardige manier werden gehouden. Ik lees ook nooit de etiketten van snoep om te zien of daar misschien gelatine in zit wat van een dood varken komt. Om nog maar niet te spreken over alle lederproducten zoals het zadel van mijn paard of mijn lederen rijlaarzen. Al kun je je natuurlijk afvragen of leer onder voeding valt (*probeert het voor haarzelf recht te lullen).

Waar trek je de grens?

Geen vlees meer eten gaat mij prima af. Maar wanneer ik voor het kaasschap sta, kies ik toch voor die lekkere pestokaas met een vleugje knoflook zonder na te denken over waar die kaas eigenlijk van gemaakt is. Zou ik dan tevreden moeten zijn met dat ik in ieder geval meer dan de gemiddelde mens doe om dierenleed te voorkomen? Ik kan tenminste zeggen dat ik geen vlees eet en hoef me niet schuldig te vullen over mijn tofu-blokjes, toch? Of voorkom ik helemaal geen dierenleed maar verschuif ik enkel het probleem? Ik kan van vlees overstappen op sojaproducten, maar hoeveel dieren zijn aan hun einde gekomen door de genadeloos soja-industrie? Als ik zo redeneer, wanneer is het dan genoeg? Wanneer ben ik genoeg vegetariër? Wanneer draag ik genoeg bij in het voorkomen van dierenleed?

Sociale druk of egoïsme?

Ik vind dat ik me aan mijn principes moet houden, maar waarom lukt dat dan niet hierbij? Is de sociale druk te groot om in een druk restaurant de bediening de keuken in te sturen om na te vragen of er gelatine in het toetje zit? Ben ik net als die vleeseters te weinig empathisch (of is het misschien lui?) om rekening te houden met een levend wezen? Redeneer ik enkel vanuit mijn eigen egoïsme want het is nou eenmaal lekker dus alles en iedereen mag daarvoor lijden en sterven, zo lang ik er maar van geniet?

Iedereen weet wel dat veel dieren in de bio-industrie een afschuwelijk leven hebben. Toch doen maar bijzonder weinig mensen hier iets mee. Waarom? Zijn we dan zo weinig vooruit gegaan in onze evolutie dat we eigenlijk nog even barbaars zijn als dat we altijd al waren?

Zeurende moraalridders?

Voor de carnivoren is er een makkelijk trucje uit de astronomie om ervoor te zorgen dat ze zonder probleem die biefstuk eten en niet hoeven na te denken over wat voor bloederig stuk ellende daar eigenlijk ligt; als het moeite kost om iets te zien, kijk er dan net naast. Ik zie het in mijn omgeving maar al te vaak gebeuren. Wanneer een slachthuis in België in het nieuws komt vanwege zware mishandeling van de varkens in hun slachterij is half Nederland over de zeik (en terecht natuurlijk). De internetreacties waren niet mals; “die medewerker is ff met een stuk hout op ze hersen pan meppen“. En bij ons in de woonkamer draaiden bezoekers hun hoofd weg toen het filmpje van de mishandeling op het nieuws voorbij kwam. Als mensen zo veel moeite hebben met zien hoe hun eigen vlees geproduceerd wordt, dan hebben niet-vlees eters toch eigenlijk gewoon gelijk? Dan is het toch zielig?

Een vleesloos leven heeft als groot voordeel dat ik nooit meer hoef na te denken over de dieren. Ik hoef me niet ellendig te voelen over die grote grijpers waarmee jaren geleden – toen de varkenspest woedde – al die varkenslijken in containers werden gedumpt. Of over kuikens die letterlijk uit hun voegen barsten voordat ze klaar zijn als kipfilet. Of over die uren durende transporten van dieren in de brandende zon. Ik eet met veel plezier mijn gezonde maaltijd met groente. Toch voelt de vleeseter in mijn omgeving vaak de behoefte om mij neer te zetten als een ingewikkelde eter die niet weet wat ze mist.

Zou het niet andersom moeten zijn? Zou een carnivoor niet moeten uitleggen waarom hij wreed en ongevoelig is wanneer het op zijn eigen eetgedrag aan komt? Wanneer een gesprek in die richting kantelt, word de vegetariër al snel afgeschilderd als een zeurende moraalridder die niet eens gewoon gezellig mee wil eten. Tja, dat komt de sfeer ook niet ten goede. Dan maar net doen alsof ik alle flauwe grappen en lullige opmerkingen niet hoor. Ik kan in ieder geval tegen mezelf zeggen; ik eet tenminste geen mishandelde dieren. Nou ja, dat houd ik mezelf in ieder geval voor, want eet ik ook echt geen mishandelde dieren?

Het vegetariër dilemma

Is elk miserabel leven wat ik spaar er niet eentje? Moet ik altijd maar meer doen om mezelf een goed mens te voelen? Ik eet geen vlees omdat ik het zielig vind hoe we dieren tegenwoordig houden (huisvesting, transport en slachtproces). Maar ik ga voor mijn werk wel heel veel met het vliegtuig. Als je het heel ver door trekt, zorg ik ervoor dat die ijsbeer op de Noordpool een miserabel leven heeft omdat zijn ijs smelt vanwege mijn vlieggedrag. En dat die zeldzame panter geen huis meer heeft door alle sojaplantages in het regenwoud. Al is het wel zo dat het meeste soja in het veevoer verdwijnt. Dus eigenlijk op conto van de carnivoor bijgeschreven zou moeten worden 😉 .

Een recept voor goed leven: altijd maar consequent zijn is onmogelijk. Ik blijf proberen zoveel mogelijk te doen wat ik denk dat het goede is en toch knaagt de twijfel over de schade en ellende die ik veroorzaak met mijn consumptie gedrag. Het eeuwige dilemma van een moderne hippie. Gelukkig heb ik wel allemaal vegetarische huisdieren (paard en konijn, geen vegetarische kat hoor). Hoef ik me daar in ieder geval niet ook nog mee bezig te houden 😉 .

Meer inspiratie nodig?

Citytrip Riga; 4x vegetarische restaurants

Duurzaamheid; hoe groot is jouw milieu impact?

Weekoverzicht #6; vegan gefaald, zero waste lezing en alweer een nieuw paardrijzadel