Hoe kun jij het verschil maken en 5.400 stuks afval besparen per jaar? Of in twintig jaar tijd maar liefst 108.000 stuks minder afval op de afvalberg? Door slechts tien items in je leven te vervangen door een duurzamer alternatief. Klinkt niet moeilijk toch? Welke tien items dit dan zijn? Lees er alles over in deze blog.
1. Wattenschijfjes
Heel makkelijk om te vervangen zijn je wattenschijfjes. Ik kocht een paar jaar terug herbruikbare wattenschijfjes (en schreef daar toen al een review over). Jaren later zijn deze herbruikbare wattenschijfjes nog steeds niet stuk, smoezelig of keihard. Het enige waar herbruikbare wattenschijfjes niet geschikt voor zijn is voor het afhalen van nagellak.
Met de overstap naar herbruikbare wattenschijfjes bespaar je op jaarbasis ongeveer 550 wegwerp wattenschijfjes wanneer je er gemiddeld 1 a 2 per dag gebruikt. Dat is 2.750 stuks afval minder in vijf jaar tijd!
2. Tampons en maandverband
Behalve dat je het milieu red met een menstruatiecup, vind ik het ook echt de beste uitvinding sinds het wiel. Dit laatste is nogal persoonlijk, want ik hoor ook vrouwen die maar niet de juiste maat kunnen vinden, of het toch niet fijn in gebruik vinden.
Ik had gewild dat ik deze menstruatiecup al had gehad toen ik zestien was. Wat een verademing was dat geweest. Ik schreef er eerder trouwens al eens een review over. Gemiddeld gebruikt een vrouw 11.400 tampons/maandverband in haar leven. Overstappen op een menstruatiecup scheelt heel wat afval op de afvalberg.
3. Wattenstaafje
Ken je die foto van een zeepaardje in de oceaan die een wattenstokje omklemd? Wattenstaafjes zijn niet te recyclen en eindig helaas veel te vaak gewoon in de oceaan.
Hoeveel wattenstaafjes een persoon gebruikt verschilt heel erg per persoon. Sommige vrouwen gebruiken ze dagelijks voor hun make-up, sommige mensen alleen voor hun oren (wat trouwens afgeraden wordt).
Een duurzaam alternatief is een herbruikbaar wattenstaafje. Al zou je deze maar 80% van de tijd gebruiken en af en toe een regulier wattenstaafje omdat die voor sommige taken fijner in gebruik is, dan bespaar je nog altijd heel veel wattenstaafjes uit.
4. Flessen shampoo, zeep en conditioner
Ik ben jaren geleden van de plastic shampoo flessen af gestapt. Wist je dat een mens gemiddeld 936 flessen shampoo gebruikt in zijn leven. Daar zitten de flessen conditioner en douchegel niet bij. Bedrijven als Lush, maar tegenwoordig ook de Kruidvat en Etos produceren shampoo- en conditioner bars. Dus er is geen enkele drempel meer om te gaan experimenteren met een nieuwe shampoo. Net zoals overstappen op een nieuw merk shampoo in fles, zal ook de omschakeling naar een shampoobar soms met mislukkingen gepaard gaan. Maar het assortiment is tegenwoordig zo groot, dat er vast eentje bij zit die past bij jouw haar.
Nog vijf redenen om over te stappen op een shampoo bar of conditioner op een stokje:
- Ze zijn zeer geschikt om mee te reizen, want ze tellen niet als vloeistoffen
- Ze nemen veel minder ruimte in overal (in je bagage, in je badkamer kastje, op het transport naar de winkel)
- Ze hebben een veel lagere CO2 uitstoot, ongeveer 10 -15 vrachtwagens met shampooflessen zijn nodig voor het transport van 1 vrachtwagen met shampoobars om dezelfde hoeveelheid producten te transporteren
- Er zitten minder chemicaliën in waardoor ze minder impact hebben op je hoofdhuid en haar
- Belangrijkste van allemaal; je hebt geen verpakking!
5. Rietjes
Rietjes zijn niet van riet. Waren ze wel van riet, dan was het probleem nooit zo groot geworden. Wist je dat er per dag in de VS zo’n 500.000.000 rietjes worden gebruikt. Dit zijn er maar liefst 1.6 per persoon per dag. In Nederland ligt dit gelukkig wat lager. Wanneer alleen de cijfers van de horeca gebruikt worden (dat zijn eigenlijk de enige betrouwbare cijfers die ik in Nederland kon vinden wat betreft rietjes gebruik), dan gebruiken Nederlanders 0.5 rietjes per persoon per dag.
Maar een rietje is misschien wel het meest nutteloze stuk bestek wat er bij zit. Thuis drink je toch ook je cola of appelsap niet met een rietje?!? Waarom in de horeca dan wel? Het is heel makkelijk om hier iets tegen te doen. Zeg bij je bestelling van je drankje gewoon dat je geen rietje hoeft. Waarschijnlijk vergeten ze het een groot gedeelte van de tijd, maar elk rietje minder is toch een rietje minder.
Ben je toch een enthousiast rietjes gebruiker, probeer dan eens herbruikbare rietjes van metaal of hard plastic. Of overweeg wegwerprietjes van karton of bamboe.
6. Plastic tasjes, zakjes en kaasfolie
Plastic is een lastige categorie. We produceren gemiddeld per persoon per jaar maar liefst 24 kilo plastic verpakkingen (dit is exclusief de drinkpakken). Dit bestaat gemiddeld genomen uit 4.500 stuks plastic waarvan 67% is gebruikt om voedsel in te verpakken. Helemaal voorkomen dat je voedsel in plastic koopt is knap lastig. Denk aan die diepvriespizza, het doosje frambozen, de zak pasta. Je kunt ze natuurlijk gewoon helemaal niet eten, maar je kunt ook je best doen om ze af en toe te laten staan en je best te doen om plastic verpakkingen zo veel mogelijk te voorkomen. Hieronder vijf categorieën waarin makkelijk winst te halen is zonder dat je jezelf allemaal lekker eten moet ontzeggen.
Lunch box
In plaats van een plastic zakje om je brood kun je ook gewoon een broodtrommel mee nemen. Voordeel van een broodtrommel is dat je je broodbeleg apart van je brood mee kunt nemen waardoor je boterham veel lekkerder vers is in plaats van jam wat in je brood trekt of hagelslag die helemaal is opgelost in de boter. Er zijn zelfs broodtrommels met allerlei vakjes. Daarmee kun je naast je brood ook hapjes, een stuk fruit of iets lekkers meenemen.
Bijenwas doek
Van alle verpakkingsbespaartips vind ik dit de minst fijne. Ik heb een bijenwasdoek om mijn kaas op de markt in te verpakken. Dan hoeft de kaasboer er geen plastic folie of zo’n raar stuk papier met plastic om te doen. Thuis leg ik de kaas meteen in een plastic doos in de koelkast. Hiermee kun je kaas kopen op de markt zonder plastic.
Deze bijenwasdoek oogt snel wat viezig, ondanks dat ik deze maar heel kort gebruik. Vanwege de bijenwas kan deze niet in de vaatwasser en ik vind dat de doek niet heel goed met de hand schoon te maken is. Ik kan er ook voor kiezen om een bakje mee te nemen naar de kaasboer.
Voorverpakte groente en fruit
Het is fascinerend om te zien hoe belachelijk veel groente en fruit er tegenwoordig in plastic verpakt zit. Van een enkele appel of paprika in zijn eigen plastic krimpfolie tot broccoli en witlof in bakjes, omwikkeld met plastic. Veel van die groenten en fruit kunnen prima zonder dat plastic. Wanneer je alleen maar groente en fruit zou kopen wat niet voorverpakt is dan scheelt dat al 3.000 stuks plastic verpakkingen.
Plastic tasjes
Voordat Nederland het gratis verstrekken van plastic tasje verbood, verbruikte de gemiddelde Nederlander 175 plastic tasjes per persoon per jaar. Dit is na de invoering van betaalde tasjes gedaald naar 50 plastic tasjes per persoon per jaar. Wanneer je zo’n simpel opvouw tasje in je handtas bewaard hoef je zelfs nooit meer een tasje te vragen. Heel makkelijk plastic besparen dus.
Broodzakken
Bij de bakker worden ze tegenwoordig al volop verkocht: broodzakken van stof. Deze kun je ook prima zelf maken van oude lakens. Een gemiddelde Nederlander eet maar liefst 73 broden per jaar. Dat scheelt toch weer 73 plastic zakken, of soms wel het dubbele wanneer mensen de broden per halfje laten verpakken. Sommige supermarkten bieden hun brood in half plastic, half papieren zakken aan. Dit zijn de ergste soort want ze zijn totaal niet te recyclen. Wie gaat er nou thuis braaf het plastic en het papier van elkaar scheiden?
7. Vuilniszakken
Deze tip is zeker niet voor iedereen. Niet iedereen heeft van die grote containers bij huis. Sommige flats hebben maar 1 ondergrondse container waar alles in moet in een afvalzak. In sommige gemeentes worden er geen gescheiden afvalcontainers aangeboden. Deze tip is alleen voor mensen die verschillende afvalcontainers aan huis hebben om hun afval in weg te gooien.
In onze keuken hebben wij in 1 lade vier bakken staan – gekocht bij de IKEA. 1. Restafval, 2. plastic + drinkkartons, 3. papier en 4. GFT. Alle vier zonder zak erin. Deze bakken legen we wanneer ze vol zitten in de grote kliko’s (voor de mensen die geen kliko hebben, ze worden ook wel otto genoemd). Omdat de bakken in de lade relatief klein zijn zitten ze snel vol wanneer je veel afval produceert. Een goede manier dus om jezelf te confronteren met je eigen afval productie als je bijna dagelijks naar de grote container moet lopen. We hebben ons afval inmiddels zo ver gereduceerd dat we de bakken niet eens meer vol krijgen in een week.
Wat goed is om te weten bij dit systeem:
- verpakkingen van vlees stinken al binnen een paar uur. Wij eten geen vlees, dus die stank hebben we weinig last van. Eet je wel vlees, gooi deze verpakkingen dan meteen in de grote afvalbak buiten.
- het zelfde geldt voor vis.
- fruitvliegjes komen nauwelijks in onze GFT bak voor, ook niet wanneer die bak al een week in de lade staat in een warme zomer. Waarschijnlijk omdat zowel de lade als de GFT bak erg goed afsluiten. Laten we namelijk tien minuten een aardbei op het aanrecht liggen dan hebben we al een hele fruitvlieg familie in de keuken.
- de bakken stinken bij ons eigenlijk nooit, en als ze het wel doen, dan hadden ze het ook gedaan met een afvalzak erin. Vrijwel al het papier, plastic en restafval is droog en schoon. De enige bak die we af en toe wat vaker schrobben is de GFT bak. Deze heeft geregeld een flinke schrobbeurt nodig om weer mooi wit en schoon te worden.
De meeste gemeentes rekenen met maximaal 17 vuilniszakken per maand voor 1 persoon. Dat zijn op jaarbasis 204 vuilniszakken die je kan besparen. Uiteraard kan dit alleen wanneer je zelf van die grote afvalcontainers in de tuin of op de oprit hebt staan waar je afval los in kan gooien.
8. Bakpapier
Ik ben niet een super enthousiaste bakker, maar gebruikte in twee jaar tijd toch vaak wel een hele rol bakpapier. Even snel onderin de oven leggen tegen het lekken van de pizza of onder de zoete aardappelfrietjes. Ongemerkt ging die rol sneller op dan ik door had.
Een paar jaar terug stapte ik over op een rol met herbruikbaar bakpapier (ook wel bakmat genoemd). Er plakt niks aan vast en kan makkelijk afgewassen worden. Tot nu toe geen schade, scheuren of verbrande plekken. Waarschijnlijk gaan die bakmatten makkelijk tien jaar of meer mee. Bakmatten zijn te koop bij de HEMA, bol.com als nog honderden andere winkels.
9. Scheermesjes
Af en toe geef ik tips waar ik zelf niks mee doe. Ik scheer mijn benen niet, maar hars ze. Uiteraard produceert dit afval dus dit is zeker niet duurzaam. Maar voor alle scheerders (man of vrouw) onder ons bij deze een duurzamer alternatief.
Volgens Gilette (is een fabrikant dus heb ik altijd net iets minder vertrouwen in) maar ook verschillende dermatologen is het advies om een wegwerpmesje na 2 keer gebruik al te vervangen en mesjes met verwisselbare kop na 5 a 7 keer gebruik al te vervangen. Dat is bij sommige mensen dus waarschijnlijk 1 mesje per week.
Een epilator is geen duurzaam alternatief. Zo’n apparaat kost veel grondstoffen om te maken en kost bij elk gebruik weer stroom. Daarnaast zie ik de gemiddelde man niet met een epilator de haren uit zijn baard trekken. Al scheelt het wel een boel tijd, want de haren komen veel minder snel terug bij epileren versus scheren.
Voor alle scheerders is een scheermes met enkel een verwisselbare kop dan het meest duurzame alternatief. Een scheermes zoals de Safety Razor waarbij je letterlijk alleen het mesje vervangt en niet de gehele kop nog weer net iets duurzamer is. Check in deze blog van The Green Guide ervaringen met de Safety Razor.
10. Koffiebekertjes
Soms hebben we niet eens door hoe vaak we wegwerp bekertjes gebruiken. Op je werk bij de koffie automaat. Op het station wanneer je de trein neemt. Bij bedrijfsbezoeken. Tijdens grote evenementen. Bij de tandarts. Ze zijn overal. Hoeveel zou het schelen wanneer je hier een flinke reductie in kan aanbrengen? Om die vraag te beantwoorden zijn er allerlei factoren van invloed op de milieu-impact.
Is een stenen of glazen kop beter voor het milieu dan een wegwerpbekertje van plastic of papier? Dat hangt ervan af hoe je de beker gebruikt. Afwassen en weggooien hebben beide impact op het milieu. Nog slechter voor het milieu zijn die papieren bekers met zo’n plastic deksel (combinatie van grondstoffen).
Uit onderzoek in opdracht van Milieu Centraal kwam naar voor dat als je een afwasbare stenen mok of kopje een jaar lang gebruikt, dat beter voor het milieu is dan elke keer een wegwerpbekertje pakken. Bij een glazen beker was dit omslagpunt al na ruim een half jaar bereikt (Bron: Milieucentraal).
Gemiddeld genomen worden er op kantoren gerekend met 1.000 koffiebekertjes per jaar per fulltime medewerker. Op kantoor is dat wegwerpafval heel makkelijk aan te pakken door je eigen mok mee te nemen. Ook buiten kantoor hoef je vrijwel nooit meer een wegwerpbekertje te gebruiken. Er zijn zo veel mooie reisbekers te krijgen. De bekers zijn op Bol.com of op Bewust Puur of via Google bij nog tientallen winkels te vinden.
Wist je trouwens dat je bijna overal korting krijgt op je koffie wanneer je je eigen bekertje mee brengt? Op het station is dat bijvoorbeeld 25 eurocent per koffie. Op jaarbasis – bij een enthousiaste koffiedrinker – heb je die duurzame koffiebeker al na 68 koffies terug verdiend. Drink je er 4 dagen per week eentje op het station, dan is dat in 17 weken.
Red je de wereld?
Stel dat je al het bovenstaande zou doen dan scheelt dat per jaar:
- 550 wattenschijfjes
- 180 tampons of maandverband
- 60 wattenstaafjes
- 12 shampooflessen
- 12 conditioner- en/of zeepflessen
- 183 rietjes
- 50 plastic tasjes
- 3.000 stuks plastic verpakkingen
- 73 broodzakken
- 204 vuilniszakken
- rollen bakpapier
- 30 scheermesjes
- 1.000 koffiebekertjes
Dat scheelt maar liefst 5.400 stuks afval. Zelfs al zou je halverwege je leven beginnen, dan scheelt het in veertig jaar tijd nog 215.000 stuks afval die niet op de afvalberg of ergens in de oceaan belanden. Als dat geen winst is!
Uiteraard realiseer ik me goed dat niet elke van bovenstaande stuks afval dezelfde milieu impact heeft. In dit geval heb ik enkel gekeken naar alle losse artikelen die weg kunnen waaien, die in zee kunnen eindigen, die door een dier opgegeten kunnen worden, die in de sloot eindigt, die het milieu vervuilt. En elk stuk afval is een stuk te veel.