Johannesburg is qua bevolkingsaantallen de grootste stad van Zuid-Afrika, de hoofdstad van de rijke Gauteng provincie (maar niet de hoofdstad van Zuid-Afrika!). Johannesburg staat vooral bekend om criminaliteit. Maar Johannesburg is veel meer dan gewapende overvallen. Is het de moeite waard om langer in Johannesburg te verblijven? Nee, zeker niet. Meestal is Johannesburg het begin of het einde van je reis. Ben je er dan toch, dan zijn de bezienswaardigheden in deze blog de moeite waard om te bezoeken.
1. Apartheid Museum
Heb je beperkt tijd in Johannesburg, dan is de enige plek die je sowieso gezien moet hebben het Apartheid Museum! Een museum wat ik indrukwekkender vond dan Auschwitz. Zo gruwelijk, zo recent, zo dichtbij en zo indrukwekkend. Het Apartheid Museum gaat in op hoe het zo ver heeft kunnen komen en wat er voor nodig was om het systeem terug te draaien. Apartheid is ingevoerd in 1948 en werd pas in 1994 (!) afgeschaft.
Bij het verlaten van het museum schaam je je ogen uit je hoofd dat je tot de blanke bevolkingsgroep hoort. Je bent dan misschien niet verantwoordelijk voor wat er is gebeurd in Zuid Afrika, maar waarschijnlijk kun je je niet aan de indruk onttrekken dat het een hele zieke manier is van de wereld zien. Hopelijk kom je iets minder racistisch terug van je vakantie in Zuid Afrika want zoiets als Apartheid (al is het maar op kleine schaal of in verkapte vorm) zou nooit meer moeten gebeuren (maar gebeurt nog veel te veel).
Openingstijden: dinsdag tot en met zondag geopend van 10.00 – 17.00u.
Adres: Apartheid Museum, hoek Northern Parkway en Gold Reef Rd (Gold Reef City)
Toegangsprijs: 100 ZAR
2. Constitution Hill
Constitution Hill is eigenlijk de outdoor variant van het Apartheidsmuseum. Het is een voormalige gevangenis en militaire kazerne. Er zijn vier delen te onderscheiden 1.Old Fort, 2. Women’s Jail, 3. Number Four. 4. Constitutional Court. Vele bekenden hebben hun tijd uitgezeten in de gevangenis op Constitition Hill. Nelson Mandela, Mahatma Gandhi, Joe Slovo, Albertina Sisulu, Winnie Madikizela-Mandela en Fatima Meer.
Wanneer je weinig tijd hebt en moet kiezen dan zou ik het Apartheidmuseum bezoeken in plaats van Constitution Hill. Heb je tijdens je reis de kans om Robben Eiland bij Kaapstad – waar Nelson Mandela (en velen anderen met hem) gevangen heeft gezeten – te bezoeken, dan zou ik Constitution Hill zeker overslaan.
Locatie: 11 Kotze St, Johannesburg, 2017, Zuid-Afrika
Toegangsprijs: vanaf 100 ZAR
3. Bezoek aan Soweto
Soweto staat voor South Western Townships en ligt – zoals de naam al weg geeft – zo’n 20 km ten zuidwesten van het centrum van Johannesburg. Niet alleen is het de grootste township van heel Zuid-Afrika; het is tevens de bekendste. Dit komt o.a. doordat vanuit hier veel van het verzet tegen de Apartheid georganiseerd werd en plaatsvond. Nelson Mandela en Desmond Tutu woonden ooit in deze township. Het meest herkenbare punt van Soweto zijn de Orlando Cooling Towers.
Ethisch gezien vind ik sloppenwijktours van discutabel niveau. Je betaalt een organisatie om naar andermans ellende te kijken. Bij sommige organisaties zal dit geld ongetwijfeld terug vloeien naar Soweto zelf, maar in veel gevallen verdwijnt dit waarschijnlijk in de zakken van een tour-operator. Wat kun je dan wel doen om de arme bevolking in Soweto te helpen? Soweto heeft heel veel kleine cafés en restaurants. Bestel een Uber of een taxi en ga daar uit eten in plaats van in een saaie McDonalds of duur westers restaurant. Of doe vooraf goed onderzoek naar lokale tours waarbij het geld ook echt ten goede aan de Soweto bevolking komt.
4. Hector Pieterson Museum
In Soweto ligt het Hector Pieterson Museum – een monument gewijd aan de Soweto Uprising op 16 juni 1976. Hector Pieterson was een 13-jarige jongen die op de verkeerde tijd op de verkeerde plaats liep. Hij raakte per ongeluk in de studentenprotesten verzeild en werd door de politie dood geschoten. De foto waarbij zijn vriend het levenloze lichaam van Hector Pieterson weg droeg is wereldberoemd geworden. Het Hector Pieterson museum gaat over wat begon als een protestmars tegen de invoering van het Afrikaans als eerste taal op scholen in Soweto, maar eindigde in een bloedbad waarbij talloze mensen omkwamen.
Locatie: 8287 Khumalo Rd, Orlando West, Johannesburg, 1804, Zuid-Afrika
Toegangsprijs: 30 ZAR
Openingstijden: 10.00 uur tot 17.00 uur
5. Cradle of Humankind
De Cradle of Humankind is niet helemaal in Johannesburg te vinden, maar is wel zo dichtbij Johannesburg dat je er makkelijk even langs rijdt. Op slechts 43 kilometer van het centrum van Johannesburg vind je grotten die je miljoenen jaren terug sturen in de tijd dicht naar de oorsprong van de eerste mens. Er zijn drie sites die je kunt bezoeken; 1) The Sterkfontein Caves die je middels een tour van een uur kunt bezoeken. 2) Maropeng Afrika Museum met exposities over de evolutie, het heelal en de ontwikkeling van onze voorouders. 3) De Wonder Caves; grotten vol met stalagtieten en stalagmieten.
Ik heb alleen de Sterkfontein Caves met de Wonder Caves bezocht. Het is geen tocht die geschikt is voor mensen met een slechte rug of een slechte conditie. Om de grot uit te komen, klim je 88 ongelijke treden omhoog terwijl je probeert je hoofd niet open te breken aan een van de uitstekende rotspunten.
Locatie Sterkfontein caves (Cradle of Humankind): 26°00’57.1″S 27°43’57.0″E
Openingstijden: dagelijks van 09.00 – 17.00
Toegangsprijs: 165 ZAR (Maropeng Museum is 120 ZAR of 190 ZAR voor een combinatie ticket voor beide sites)
6. Carlton Centre Roof of Africa
In het hart van Johannesburg vind je het Carlton Centre. Een gebouw van 223 meter hoog en nog altijd het hoogste gebouw van het Afrikaanse continent. Vandaag de dag doet het gebouw dienst als winkelcentrum (Carlton Mall) en is er een lift die bezoekers naar de 50ste verdieping brengt. Vanaf hier heb je een spectaculair uitzicht over de stad.
Locatie: 150 Commissioner Street, City Centre Johannesburg
NB: beter bezoek je dit winkelcentrum overdag. De wijk is niet geschikt voor een bezoek nadat het donker is.
7. Voortrekker Monument in Pretoria
Pretoria is de bestuurlijke hoofdstad van Zuid Afrika. Pretoria ligt strak tegen Johannesburg aan. Je vindt er het Voortrekker Monument. Deze is in 1938 opgericht om te vieren dat de Afrikaners hun eigen vrijstaten (Orange Free State en Transvaal) oprichten en onder het bewind van de Britten vandaan kwamen. Maar het was ook een monument om de bloedige overwinning op de Zulus in Bloedrivier (1838) te vieren. De huidige ontwikkelingen op de wereld wat betreft slavernij, racisme en aanverwante zaken zullen naar verwachting leiden tot het aanpassen van het monument.
Locatie: Eeufees Rd, Groenkloof 358-Jr, Pretoria, 0027, Zuid-Afrika
Openingstijden: dagelijks van 08.00 tot 17.00 (in de zomer tot 18.00)
Toegangsprijs: 20 ZAR per auto voor parkeren
8. Mining district
Johannesburg is ontstaan als mijn-stadje tijdens de gold-rush. De bijnaam ‘City of Gold’ of het Zulu ‘eGoli’ is logischerwijs daaraan te wijden – net als de snelle groei van de stad. Aan de randen van de stad wordt nog volop in de mijnen gewerkt en naar goud gezocht. Main Street in het centrum vormde ooit het hart van de mijnindustrie. Het is tegenwoordig een levend museum. Tijdens een wandeling kom je nog verschillende herinneringen uit die tijd tegen.
Locatie: Main Street, City Centre
Overige bezienswaardigheden
Zelf vond ik onderstaande bezienswaardigheden niet de moeite waard om een uitgebreid stuk over te schrijven, maar misschien dat jij als lezer wel super enthousiast wordt van dergelijke bezienswaardigheden, dus bij deze een korte opsomming mocht je meer inspiratie zoeken:
- Olympisch Stadion
- Gold Reef City
- Mandela House
- Zuid Afrika Nationaal Museum van Militaire Geschiedenis
- Market Theatre – restaurants en theater
Handige Johannesburg tips:
Hop on-hop off bus (City Sightseeing Bus)
De rode bus is eigenlijk in elke stad leuk om te doen, al was het maar omdat het DE manier bij uitstek is om een stad te verkennen zonder al te veel calorieën te verbranden. De route kun je vinden op deze site. De totale route zonder uitstappen neemt ongeveer twee uur in beslag. Je rijdt langs onder andere:
- Apartheid Museum
- Constitution Hill
- Mining District
- Carlton Mall – roof of Africa
- De paarse lijn gaat ook via Soweto
Prijzen hop on-hop off bus:
1 dag – 180 ZAR voor de korte route; 430 ZAR voor de lange route.
2 dagen – 280 ZAR voor korte route; 530 ZAR voor lange route
Opstapplaatsen: Johannesburg Park Station en Gold Reef City, kaartjes verkrijgbaar op de bus
Hele speciale stekker
Voor Zuid Afrika heb je niet altijd – maar wel vaak – een hele rare wereldstekker nodig. Deze zit nooit bij de standaard wereldstekkers en zul je apart aan moeten schaffen. Soms heb je geluk en hebben de kamers een Nederlands stopcontact, maar ik zou er niet op gokken.
Veiligheid in Johannesburg
In de meeste landen is de hoofdstad significant minder veilig dan de rest van een land. Maar in Zuid Afrika is dat nog net even iets erger. Zuid Afrika heeft de meeste rassen en talen ter wereld (althans, dat claimt Wikipedia). En Johannesburg heeft een bijzonder hoog criminaliteitscijfer. Moord, verkrachting en gewapende overvallen zijn aan de orde van de dag. Wat voor tips heb ik voor je om je veiligheid te borgen.
Let op je omgeving maar wordt niet paranoïde
Het is altijd slim om in een land waar je niet bekend bent op je omgeving te letten. Ergens op een straathoek een beetje in je telefoon staan staren is vragen om een gejatte telefoon. Angstvallig elke vorm van oogcontact vermijden, panisch je tas onder je arm klemmen en schichtig de straat over schieten daarentegen is ook geen goed idee. In een miljoenen stad zal het grootste deel van de bevolking vriendelijk en aardig zijn. Vergeet niet te genieten van de gastvriendelijkheid van de Zuid Afrikaanse bevolking. Zorg dat je op let, maar sla daarin niet door.
Loop niet, maar neem een Uber of taxi
Johannesburg is overdag al niet heel veilig. Wanneer het donker is moet je zeker niet meer lopend proberen ergens naar toe te gaan. In de winter is het natuurlijk vroeg donker en je wilt nog wel uit eten kunnen. Laat het hotel of restaurant een taxi voor je boeken of neem een Uber, maar ga absoluut niet meer lopend over straat in het donker – ook niet wanneer het maar een kilometer is.
De afgelopen jaren is er veel werk gemaakt van de toeristische gebieden veiliger maken. Er hangen meer bewakingscamera’s en er is veel politiecontrole overal. Wil je overdag te voet rondlopen in het Central Business District (CBD), Braamfontein of Newtown, doe dit dan alleen wanneer het druk is op straat en zo lang het licht is.
No-go zones en veiligere wijken
Joubert Park, Hillbrow en Berea worden gezien als absolute no-go zones. Ik heb een tijdje in Hillbrow geparkeerd gestaan in een mini-busje en dat geeft absoluut geen fijn gevoel. De sfeer op straat is hard en vijandig. Hillbrow heeft veel vervallen hoogbouw en is waar de georganiseerde misdaad onderdak heeft.
De wijken Yeoville en Observatory zijn over het algemeen veiliger. Wijken die zeer veilig zijn in Johannesburg zijn de straten van Melville, Parktown en Rosebank.
Verwacht niet te veel van de politie. Die hebben echt wel iets beters te doen dan op toeristen letten als een of andere babysitter. In de wijk Rosebank en het in het centrum zijn er veel private guards. Deze staan op bijna elke straathoek en hebben ervoor gezorgd dat deze wijken heel veilig zijn geworden voor toeristen.
Algemene veiligheidstips
- Wil je een rondje wandelen, zoek dan van tevoren uit in welke wijk je zit en hoe je wil lopen. De kaart bestuderen ergens op een straathoek is een erg onverstandig idee.
- Ga niet aan de wandel met je bagage. Laat het achter in een opslag, hotel of in je auto. Want beter jatten ze het uit je auto, dan van je lijf.
- Vermijd groepen met jonge mannen (helaas zijn zij nog altijd de belangrijkste groep criminelen)
- Heb je geld bij je, splits dit dan. Zorg ervoor dat wanneer je overvallen wordt dat je een van je voorraden af kan geven om de overvallers tevreden te houden.
- Biedt nooit, maar dan ook nooit! weerstand tegen overvallers. Alles is vervangbaar, maar niet je leven.
Conclusie veiligheid Johannesburg
Moet je nu heel bang zijn? Nee, zeker niet! Jaarlijks komen miljoenen toeristen naar Johannesburg. De overgrote meerderheid verlaat de stad weer zonder enig probleem. Statistisch gezien is de kans dat je iets gebeurd in Johannesburg zeer klein. Maar als we het dan toch over statistieken hebben; de kans dat er iets met je gebeurd in een grote stad is absoluut groter in Johannesburg dan in de steden in Europa dus doe geen domme dingen, want in een stad als Johannesburg kan dat desastreus uitpakken. Toch zal 99,99% van de toeristen Johannesburg zonder enige vorm van geweld, misdaad of onveilige situaties weer verlaten.
