Jeruzalem; de stad met de vele gezichten. Gespleten door geloof, kapot gemaakt door geloof. Duizenden jaren geschiedenis en vijandigheid op 1 vierkante kilometer. Bijzonder en troosteloos tegelijk.
Bezienswaardigheden
Jeruzalem is de grootste stad van Israël en qua formaat ook behoorlijk fors. Het oude centrum zelf, tussen de stadsmuren, is maar een enkele vierkante kilometer, dus te voet goed te bewandelen. Het meeste wat je wilt zien in Jeruzalem zal tussen deze muren liggen, dus geen ingewikkelde openbaar vervoer plannen nodig. Gewoon de benenwagen nemen.
Straatnamen werken niet echt in de wirwar van steegjes, dus in deze blog staat bij elke bezienswaardigheid de bijbehorende GPS coördinaten.
Binnen de stadsmuren:
Het oude stadscentrum van Jeruzalem is grofweg te verdelen in drie religies: het jodendom, het christendom en de islam. Deze drie religies komen terug in de vier verschillende wijken van het centrum. Elk geloof heeft zijn eigen wijk en er is een Armeense wijk.
Op sommige plekken is het heel duidelijk waar de ene wijk begint en de andere eindigt vanwege de beveiliging, maar soms loop je zonder het op te merken van de ene naar de andere. Je ziet alleen de kledingstijl van de mensen of de producten in de winkels veranderen waardoor je je realiseert dat je een andere wijk binnen bent gelopen.
De Klaagmuur
Het meest bekende boegbeeld van de religieuze strijd in Jeruzalem: de Klaagmuur (Westwall). Deze muur wordt gezien als de westelijke muur van de Joodse tempel die op de Tempelberg zou hebben gestaan, en de enige muur die is overgebleven na de vernietiging door de Romeinse bezetters.
Mannen en vrouwen hebben een eigen stuk van de muur waar ze – bij gebrek aan de origineel Joodse tempel – komen bidden en briefjes in de muur stoppen. Ik vind het zelf niet heel prettig om tussen mensen te lopen die fanatiek hun geloof belijden. Niet dat ze het niet mogen, maar het voelt als een inbreuk op hun privacy dus ik heb ze van een afstandje bekeken.
Er is geen betaalde entree, maar wel beveiliging voor de Klaagmuur.
GPS coordinaten Klaagmuur of Westmuur: N 31°46.637′ E 35°14.052′
Tempelberg
De Tempelberg is bij Joden en moslims een heilig stuk grond. In tegenstelling tot moslims, mogen Joden niet meer op de Tempelberg komen. De Joden kunnen niet verder meer dan eerder genoemde Klaagmuur omdat hun geloof vind dat je niet rein genoeg kunt zijn om dit heiligdom te betreden.
De moslims kunnen de Al-Aqsa moskee en de Rotskoepel bezoeken. Wanneer je als niet-moslim de Tempelberg wilt bezoeken, dan is daar maar één directe toegang toe. Deze zwaar bewaakte toegang bereik je via de Mughrabibrug.
GPS coordinaten Tempelberg: N 31°46.714′ E 35°14.105′
Dome of the Rock
Vanaf Jordanië zelfs te zien: Dome of the Rock op de Tempelberg. Een gouden koepel die vanuit alle windrichtingen te zien is en bijna verblindend is wanneer de zon erop schijnt. Naast de Rotskoepel staat de Al Aqsa moskee.
Het terrein om de Rotskoepel is wel voor niet-moslims te betreden, alleen de Al Aqsa moskee en de Rotskoepel zelf mag je niet binnen. Uiteraard mag je het terrein alleen netjes bedekte betreden.
Entree is gratis.
GPS coordinaten Rotskoepel: N 31°46.685′ E 35°14.108′
GPS coordinaten Al-Aqsamoskee: N 31°46.573′ E 35°14.125′
Via Dolorosa en Heilige Grafkerk
Uiteraard kunnen de christenen niet achter blijven met hun religieuze hoogtepunten. De Via Dolorosa is – volgens de Bijbel – de weg die Jezus moest lopen om uiteindelijk gekruisigd te worden. Al is daar ook discussie over, want het schijnt dat de plek waar nu de weg loopt niet dezelfde is als 2.000 jaar geleden, dus waarschijnlijk loop je helemaal niet de route zoals Jezus die liep, maar dat historisch feitje terzijde.
Omstreeks in het jaar 326 werd de Heilige Grafkerk op de top van de Golgotha berg gebouwd. Deze plek werd verkozen, omdat dit de plek zou zijn waar Jezus Christus is gekruisigd en begraven. Ik zat boven in deze kerk op een bankje uit te rusten en stond er van te kijken hoeveel bezoekers de trap op komen en huilend en schreeuwend door hun knieën zakken bij het zien van de rots waarop Jezus gestorven is. Ik zal geloof wel nooit kunnen begrijpen.
Entree is gratis.
GPS coordinaten Heilig-Grafkerk: N 31°46.71′ E 35°13.763′
Jaffa Poort
Er zijn acht poorten om de Oude Stad binnen te komen. De meest beroemde en mooiste poorten van de historische stadsmuur die rondom de Oude Stad Jeruzalem liggen zijn Jaffa Poort en Damascus Poort. In het Arabisch werd de poort ‘Bab el-Khalil’- poort van de geliefde – genoemd. De Jaffa Poort bevindt zich in het westen en geeft toegang tot de joodse wijk.
GPS coordinaten Jaffapoort: N 31°46.598′ E 35°13.663′
Damascus Poort
De Damascuspoort bevindt zich aan de oostzijde van Jeruzalem en is de andere belangrijke en mooie toegangspoort tot de Oude Stad. Vroeger was dit de koninklijke toegangspoort tot de binnenstad. Vanaf deze poort belandt je meteen in het moslimkwartier. Voor de poort staan al tal van kraampjes waar je verse groenten en fruit, kleren, schoenen en speelgoed kan kopen.
GPS coordinaten Damascuspoort: N 31°46.907′ E 35°13.817′
Arabische markt
De (grotendeels overdekte) Arabische markt doet nog het meest denken aan de souks in Marrakech. Eigenlijk is het enige wat je hoeft te doen om er te komen is in het Arabisch gedeelte van Jeruzalem rondzwerven. Damascuspoort is de makkelijkste ingang om meteen midden in de Arabische markt te belanden maar vanaf de andere wijken kun je deze Arabische markt ook prima bereiken.
Toren van David
Naast de Damascuspoort vind je direct de Toren van David, de citadel van de stad. Ooit was dit ter verdediging. Tegenwoordig vind je hier het Museum van de Geschiedenis van Jeruzalem. Vanaf de toren zelf heb je een prachtig panoramisch uitzicht over de stad.
Toegang tot de toren moet je voor betalen (ongeveer 11 euro per persoon).
GPS coordinaten Damascuspoort: N 31°46.907′ E 35°13.817′
Ramban synagoge of Hurva synagoge
In de Rambansynagoge schuilt voor veel joden nog steeds een belangrijke gebedsplaats. Al is deze bij lange na niet zo belangrijk als de Klaagmuur. De beginselen van het bouwwerk gaan terug tot de 13de eeuw. Van binnen is de synagoge sober met alleen een zeer rijk versierd altaar.
Entree is gratis mits je je aan de kledingvoorschriften houdt.
GPS coordinaten Rambansynagoge: N 31°46.51′ E 35°13.865′
Buiten de oude stad
Olijfberg
Ten Oosten van Jeruzalem – strak tegen de muren van de oude stad aan – vind je de Olijfberg. Deze berg – die inderdaad vol staat met olijfbomen – is zo veel meer dan alleen een olijfberg. Het is een historische plaats binnen het christendom. Je vindt hier tegenwoordig een grote begraafplaats, de Russische Maria Magdalenakerk, Dominus Flevit-kerk, de Kerk van Alle Naties en de Tuintombe.
De Tuintombe zou een alternatieve plek zijn waar Jezus begraven geweest zou kunnen zijn. Een rustige plek met een mooie tuin en een tombe in de rots. Voor geen van de bezienswaardigheden op de Olijfberg hoeft entree betaald te worden.
GPS coordinaten Hebreeuws Kerkhof: N 31°46.436′ E 35°14.561′
GPS coordinaten Maria Magdalena-kerk: N 31°46.734′ E 35°14.439′
Mahane Yehuda Market
Heb je zin om te genieten van alle geuren van de smeltkroes van culturen in Israël? Bezoek dan de Mahane Yehuda Markt. Deze grotendeels overdekte markt is de grootste markt van Jeruzalem. In totaal vind je hier ongeveer 350 kraampjes, winkeltjes en kleine restaurants.
GPS coordinaten Mahane Yehuda-markt: N 31°47.117′ E 35°12.547′
Beste reistijd
Jeruzalem is warmer dan bijvoorbeeld Italië. In de zomers is het er heel warm (dagelijks > 40 graden). Gelukkig geeft de stad wel veel schaduw, maar toch zou ik er liever niet in de zomer heen gaan.
De winters kunnen koud zijn. Heel af en toe gebeurd het wel eens dat er zelfs sneeuw is in Jeruzalem, maar dit is uitzonderlijk, net als temperaturen onder nul. Over het algemeen zijn de winters mild met temperaturen tussen de 5°C en 16°C . De meeste neerslag valt tussen november en april.
Hoeveel dagen voor een citytrip
Wil je Jeruzalem echt goed ervaren, inclusief alle religieuze ellende die zich daar af speelt, dan moet je er echt minstens drie dagen zijn. Elke religie zijn eigen dag is wel een goede aanpak om je dagen goed te verdelen. Hiermee kun je sabbat, christelijke zondag en islamitische religieuze dagen zo handig mogelijk timen waardoor niet net dat wat je wil bezoeken dicht is.
Hoe kom je er?
Je kunt niet naar Jeruzalem vliegen, wel naar Tel Aviv. De twee steden liggen op ongeveer een uurtje rijden van elkaar af. Deze reis kun je het makkelijkst (en goedkoopst) per bus maken; dagelijks vertrekken er tientallen bussen vanaf het busstation van Tel Aviv naar Jeruzalem en terug. Deze moderne bussen zijn uitgerust met WiFi en airco. Voor een retourtje betaal je omgerekend €8,00.
Een vlucht naar Tel Aviv duurt ongeveer 4.5 uur voor een rechtstreekse vlucht. Houd er rekening mee dat de veiligheidsprocedures voor reizen naar Israël tijdrovend en gecompliceerd zijn. Zorg dat je ruim op tijd op de luchthaven bent voor het vragenvuur wat je te wachten staat.
Andere tips
- Houd de site van het Ministerie van Buitenlandse Zaken goed in de gaten. Het reisadvies voor Israël wijzigt zeer geregeld afhankelijk van hoeveel bonje ze maken met de buren. In de afgelopen jaren is er op zeer regelmatige basis een negatief reisadvies afgegeven voor Israël.
- Voor Israël heb je type H stekkers nodig, dus vergeet niet je wereldstekker mee te nemen.
- Wanneer je in de oude stad bent, let dan goed op. De sfeer is vijandig en kan elk moment omslaan. En dan zijn al die gewapende militairen met hun machinegeweer niet echt een geruststelling om tussen te lopen.
