Ethiopië; misschien wel het meest bijzondere land wat ik ooit bezocht tijdens mijn reizen. Een van de armste landen ter wereld, maar toch alleen maar vrolijke mensen die relaxt door het leven laveren. Ja het leven heeft extreem veel uitdagingen in Ethiopië maar dat houdt mensen niet tegen om van het leven te genieten. In deze blog een rondreis van bijna vier weken met beschrijving van de hoogtepunten en reisafstanden.
Onderstaande route is alleen te reizen in de tijd waarin ik de rondreis beschrijf wanneer je eigen vervoer hebt. Het openbaar vervoer in Ethiopië is praktisch niet bestaand en zeer onbetrouwbaar. Dus je kunt dezelfde route ook met het OV afleggen, maar reken dan minstens drie keer zo veel tijd voor deze reis.
Eigen vervoer kan een groepsreis zijn of met een privé-gids op pad. Wanneer je zelf gaat rijden sta je voor de uitdaging dat ze in Ethiopië hun eigen geschrift hebben wat nergens anders ter wereld voor komt. Dat ze nauwelijks straatnamen kennen. En dat mensen niet of nauwelijks Engels spreken. Proberen zelf je eigen weg te vinden zal dus een flinke uitdaging zijn.
Dag 1: Amsterdam – Addis Abeba
De vlucht van Amsterdam naar Addis Abeba (hoofdstad van Ethiopië) is vaak met overstap in Istanboel of Caïro. Er zijn geen rechtstreekse vluchten, dus je hebt altijd 1 overstap. In de meeste gevallen vlieg je ’s nachts en kom je de volgende ochtend aan in Addis Abeba.
De douane is een langdradige, warme exercitie waar je voor het eerst zult leren dat geduld een schone zaak is.
Zorg ervoor dat je je visum hebt geregeld voordat je naar Ethiopië vertrekt. Visum on arrival is niet mogelijk.
Addis Abeba ligt op 2.400 meter. Op deze hoogte heb je nog lang geen hoogteziekte, maar je gaat wel goed merken dat je hoger zit dan het onder zee niveau liggende Nederland. Trappen lopen gaat zwaar en in combinatie met de hitte en de primitieve omstandigheden kan een reis door Ethiopië een flinke uitdaging zijn.
Dag 2: Addis Abeba
Aangezien we pas in de ochtend aan kwamen, hebben we eerst wat uurtjes geslapen voordat we een rondje door de stad wandelden. Addis Abeba is een echte Afrikaanse hoofdstad met alle chaos die erbij komt. Nauwelijks verkeersregels, stof, hitte en overal rond rennende dieren. Niks, maar dan ook niks voelt nog zoals thuis. Welkom in Afrika!!
Mocht je iets meer energie hebben dan kun je het Nationaal Museum bezoeken, of ga langs bij het Etnologisch Museum. Een prachtig uitzicht over de stad bieden de Entoto heuvels.
Wij gingen voor het traditionele gerecht, injera. Dit is een soort reusachtige pannenkoek met een kruidige saus en allerlei eten in het midden als groente, vlees en aardappel. Met kruidige saus bedoel ik eigenlijk een ‘je kunt nauwelijks nog praten en de tranen rollen over je wangen saus’. In Addis Abeba kun je nog vragen om de variant voor ‘feranji’ wat betekent ‘buitenlanders’. Dan maken ze het gerecht voor jou iets minder pittig.
Restaurants in Ethiopië veranderen in razend tempo, dus voor een up to date restaurant tip zou ik advies vragen van een local. Zij weten veel beter welke plekken er goed zijn qua voedselveiligheid.
Dag 3: Addis Adeba – Debre Markos
De dag begint met een flinke reis om Addis Abeba achter je te laten. De reis heeft als eindbestemming Debre Markos. Maar onderweg is nog zo veel te zien dat je het bijna niet door hebt dat je op een dag zoveel afstand af legt. Sowieso reis je een tijd langs de Blauwe Nijl. Dit landschap is helemaal niet wat je misschien verwacht van Ethiopië. De weg slingert door een mooie kloof.
Het klooster van Debre Libanos is echt de moeite waard om te stoppen. Je bent in Ethiopië natuurlijk in Afrika. Dus de muurschilderingen en glas-in-lood in het klooster zijn niet te vergelijken met wat je gewend bent vanuit Europa. Verhalen zoals je ze kent uit de Bijbel worden met donkere mensen uitgebeeld. Hartstikke logisch natuurlijk want waarom zou de Bijbel volledig uit blanke mensen bestaan? Ik was zo gewend geraakt aan waar het Christendom je in Europa mee indoctrineert, dat ik er helemaal niet bij stil had gestaan dat dat verhaal heel veel versies kent.
Reistijd: ongeveer 6 uur
Reisafstand: ongeveer 300 km
Dag 4: Debre Markos – Bahar Dar
Weer inpakken en door. Hoe verder je bij Addis Abeba vandaan komt, hoe meer je door veelal agrarisch gebied met veel kleine dorpjes reist. Neem deze dorpjes goed in je op, want gedurende de reis ga je hele grote verschillen zien in bouwstijlen en type mensen. De verscheidenheid aan mensen en huisjes is heel bijzonder om te zien. Ik vond het verschil hier veel groter dan in bijvoorbeeld Kenia of Zuid Afrika.
Eindpunt van de reis is het Tana-meer en Bahar Dar op een hoogte van 1830 meter. De palmenlanen en de lieflijke optrekjes aan het meer maken de stad zeer aantrekkelijk.
Reistijd: ongeveer 4 uur
Reisafstand: ongeveer 250 km
Dag 5: Bahar Dar
Wist je dat de Nijl op verschillende plekken start? Zowel Tanzania, als Oeganda als Ethiopië beweren dat de oorsprong van de Nijl in hun land ligt. Ze hebben ook allemaal gelijk. De Nijl ontspringt op verschillende plekken en eentje daarvan ligt in de buurt van Bahar Dar. Deze extra dag in Bahar Dar kun je gebruiken om de oorsprong van de Blauwe Nijl te bezoeken bij de watervallen.
Vergeet niet dat water heel bijzonder is in Ethiopië dus dat zij een waterval een heel bijzonder fenomeen vinden. Het grootste deel van het jaar is deze waterval slechts een klein stroompje en enkel in het regenseizoen is er een redelijke waterval te zien. Maar om je verwachtingen goed te managen; verwacht geen hele spectaculaire waterval.
Wat ook echt supertof is om te bezoeken zijn de 37 eilandjes in het Tanameer. Met een ontzettend gammel bootje, omringd door krokodillen vaar je langzaam het grote Tanameer over. Op 20 van de 37 eilandjes vind je kerken en kloosters die je eigenlijk niet mag missen tijdens je reis door Ethiopië. Doordat ze op eilandjes liggen zijn ze nog veel meer in originele staat dan de andere kloosters in Ethiopië.
Het Tanameer is trouwens ook uitermate geschikt voor een middagje fietsen. Er is niet overdreven veel verkeer in Ethiopië dus voorlopig kun je daar bij daglicht nog prima op de fiets springen. En met het Tanameer op de achtergrond is het aangenaam fietsen. Dat meer geeft tenminste nog iets verkoeling in het altijd verzengend warme Ethiopië.
Reistijd: 0 uur
Reisafstand: geen
Dag 6: Bahar Dar – Gondar
Tijd om weer te pakken en verder te reizen richting het rijk van de ridders en de Ronde Tafel van Camelot. Gondar is ergens in de 16e eeuw gebouwd en is jarenlang het centrum van Ethiopië geweest. Elke koning die het Ethiopische Rijk regeerden bouwden nog een kasteel erbij waardoor Gondar uit groeide tot een bijzondere verzameling van imposante kastelen.
Bij deze kastelen ben je zo een middagje zoet. Het mooie is dat je hier nog echt mag ontdekken en dwalen. Geen overvloed aan waarschuwingsbordjes, lintjes en verboden toegang restricties. In Gondar kun je nog lekker verdwalen en rondzwerven, je voorstellend hoe het een paar honderd jaar geleden geweest zou moeten zijn.
Reistijd: ongeveer 3 uur
Reisafstand: ongeveer 180 km
Dag 7: Gondar – Simien
Eindelijk een ochtend lekker uitslapen. Je hoeft vandaag maar twee uurtjes te rijden tot de volgende stop. Het lijkt alsof de afstand maar klein is. 100 km is niet veel. Maar de bergen worden hoger, de wegen zijn nauwelijks geasfalteerd en er lopen overal ezeltjes, mensen en schapen over de weg. Dus doorrijden in Ethiopië kun je wel vergeten.
Je kunt nog even snel Gondar inlopen, of gewoon lekker in bed blijven hangen, want je gaat nog verder de hoogte in dus het leven wordt nog een tandje zwaarder. Debark is de eindbestemming van de reis. Debark ligt niet ver van één van de ruigste en meest onherbergzame berggebieden van Afrika, het Simien gebergte.
De meeste delen van het Simien gebergte is niet toegankelijk voor auto’s. Over de bergen lopen echter diverse wandelpaadjes om van het ene naar het andere dorp te komen of om het vee naar de hoger gelegen weiden te brengen. Ik was total gesloopt door een hersenschudding eerder op de reis, maar Maarten is wel de bergen in getrokken en vertelde dat het fenomenaal is. Een soort Grand Canyon van Afrika. Ik heb gelukkig wel de Gelada bavianen gezien die je hier veel tegen kunt komen. Het is een baviaan waarvan het lijkt alsof je het hart kunt zien. Een bijzondere soort die je verder nergens meer kunt zien. Qua natuurgebied is dit absoluut een van de mooiste gebieden van Ethiopië.
Reistijd: ongeveer 2 uur
Reisafstand: ongeveer 100 km
Dag 8: Simien – Gondar
Nog een dag om de natuur in te trekken. Maak er gebruik van, want het is hier qua temperatuur net even iets aangenamer dan in de wat lager gelegen gebieden. De reis gaat namelijk terug naar Gondar dus je kunt nog de hele dag een mooie hike doen voordat je weer terug keert naar het voormalig centrum van het Ethiopische Rijk.
Reistijd: ongeveer 2 uur
Reisafstand: ongeveer 100 km
Dag 9: Gondar – Lalibela
Met een gemiddelde snelheid van 50 km/uur duurt het lang voordat je in Lalibela bent. Lalibela staat bekend als het achtste wereldwonder en dat was het ook. Lalibela is het nieuwe Jeruzalem (althans dat is wat Koning Lalibela in de 12e eeuw zei). De kerken in Lalibela werden niet op een standaard manier gebouwd. Ze werden namelijk recht naar beneden in massieve rots uitgehakt.
De 11 kerken zijn echt bizar om te bezoeken. Onderlinge gangenstelsen en trappen verbinden de kerken met elkaar. En wat nog meer bizar is, is dat je er ook nog de dode priesters kan vinden die daar opgebaard liggen.
Vergeet niet te eten in het fantastische Ben Abeba. Een bijzonder locatie vanwaar je de zon perfect onder kan zien gaan. Dit restaurant is bedoeld om Ethiopiërs op te leiden zodat ze meer kansen hebben in het leven. Het eten is super veilig en echt ontzettend lekker. Hier kun je prima een salade eten zonder bang te hoeven zijn voor buikgriep.
Reistijd: ongeveer 6.5 uur
Reisafstand: ongeveer 350 km
Dag 10: Lalibela
Weer lekker een dagje waarin je niet in de auto hoeft. Lalibela is een leuke stad om lekker in een bar neer te ploffen of de markt te bezoeken. Gewoon even lummelen en rondslenteren. Op zulke markten kun je ook goed aan een souvenir komen. In deze regio van Ethiopië kunnen ze goed manden vlechten. Maar misschien is dat iets te groot om mee te nemen in je koffer. Er zijn overal trouwens genoeg mogelijkheden voor souvenir shoppen, zoals eerder al bij de kloosters op de eilandjes van het Tanameer en later nog bij allerlei verschillende dorpjes waar je door heen komt.
Reistijd: 0 uur
Reisafstand: 0 km
Dag 11: Lalibela – Kombolcha – Dessie
Je zou het bijna niet geloven, maar door de heuvels van Lalibela richting Dessie, rijd je zowaar door een bosrijke omgeving. Het zijn niet de uitbundige bossen die we kennen van Nederland, maar het verbaasde mij wel dat Ethiopië zo’n verscheidenheid aan landschappen heeft.
Eigenlijk is vandaag een lange reisdag. Het landschap wisselt wel onderweg, maar het betreft ook grote stukken agrarisch gebied. Ook in agrarisch gebied kun je je ogen uitkijken. Zo reed ik langs het ouderwets dorsen van graan. En is ook de oneindige stoet van dieren op de weg een uitzicht wat nooit gaat vervelen.
Je kunt overnachten in Kombolcha of in Dessie. Dit ligt niet ver uit elkaar.
Reistijd: ongeveer 7 uur
Reisafstand: ongeveer 300 km
Dag 12: Kombolcha-Dessie – Addis Abeba
Alle wegen leiden naar Addis Abeba! Wanneer je vanaf het noorden verder wilt reizen naar het zuiden van Ethiopië, kom je eigenlijk automatisch weer langs Addis Abeba. Het is een lange zit van Kombolcha naar Addis Abeba met weinig te zien onderweg dan de dorpjes en landbouwgebieden waar je al vaker door heen bent gereden.
Reistijd: ongeveer 7.5 uur
Reisafstand: ongeveer 380 km
Dag 13: Addis Abeba – Lake Langano
Na een nacht in Addis Abeba is het tijd om het bijzondere zuiden te gaan verkennen. Vanaf de hoogvlaktes begint de afdaling naar de lager gelegen delen van Ethiopië. Met deze afdeling neemt ook de temperatuur toe. Vond ik het al warm op drie kilometer hoogte met 30+ graden, schiet het kwik nu gemakkelijk richting de 40+ graden.
Bij Ethiopië denk ik altijd aan gortdroge woestijnen, maar wanneer je deze dag richting Lake Langano rijdt, kom je erachter hoeveel water er eigenlijk nog is in Ethiopië. Lake Koka en Lake Ziway liggen op de route naar Lake Langano en zijn de perfecte plek om heel veel pelikanen, ibissen, hamerkoppen en maraboes te zien.
Reistijd: ongeveer 3.5 uur
Reisafstand: ongeveer 200 km
Dag 14: Lake Langano – Arba Minch
Na een fijne avond met zonsondergang aan Lake Langano en een frisse start van de dag (nou ja fris… relatief koel in vergelijking met de verzengende hitte overdag) begint de reis richting Arba Minch. Arba Minch staat bekend om zijn 40 waterbronnen en het bos. Ook hier vind je twee meren; Abaya-meer en Chamo-meer.
Reistijd: ongeveer 5 uur
Reisafstand: ongeveer 300 km
Dag 15: Arba Minch
In het zuiden van Ethiopië wonen veel verschillende stammen. Onder andere deze stammen zijn een oorzaak van de constante strubbelingen in de regio. Bronnen voor levensonderhoud zoals voedsel, water, graasgebieden voor vee en gewassen zijn vaak schaars en daarom zwaar bevochten. Daarnaast reikt de arm van de Ethiopische overheid nauwelijks tot in dit gebied waardoor politiezaken en rechtzaken vaak onderling opgelost worden.
Vanaf Arba Minch ben je niet ver van het woongebied van de Dorze. De Dorze hebben een bijzondere bouwstijl van hun hutten. Van bamboe en hout maken zij een soort bijenkorfen. En in zekere zin zijn het best luxe woningen met vloerverwarming. Vee wordt ’s nachts opgesloten onder de woningen zodat ze de hele nacht warmte afgeven aan de mensen die erboven liggen te slapen. Overdag worden deze plekken gebruikt als schaduw voor de dieren.
Dag 16: Arba Minch – Turmi
Van Arba Minch reis je door naar het woongebied van de Hamar; Turmi. De vrouwen van de Hamar smeren hun huid en haren in met klein, vet en olie om er zo mooi mogelijk uit te zien. Je komt ze overal tegen. Het enige wat je hoeft te doen is een rondje lopen over straat.
Reistijd: ongeveer 5 uur
Reisafstand: ongeveer 280 km
Dag 17: Turmi
We hingen nog een dag in Turmi rond om van alle bijzondere mensen te genieten. Een markt is echt een hoogtepunt in Ethiopië. Sowieso omdat je zelf een spektakel bent om te zien, maar nog veel meer omdat een markt daar niks lijkt op wat je gewend bent. Overal koeien, geiten en kippen en de meest smaakvolle stukken fruit. Als je echt een leuke souvenir wilt dan kun je hier prima een houtsnijwerk of gevlochten mand kopen.
Dag 18: Turmi – Jinka
Tijd voor nog meer natuur; Mago Nationaal Park. Dit is een natuurgebied op de grens met Soedan dus check van tevoren goed of deze regio veilig genoeg is om doorheen te reizen.
In Mago Nationaal Park kun je krokodillen, nijlpaarden, koedoes, gazelles, apen en heeeeeel veel vogels vinden. Mago National park is een van de meest afgelegen natuurgebieden van Ethiopië dus hier ga je zeker geen enkele andere toerist tegen komen.
Reistijd: ongeveer 2 uur
Reisafstand: ongeveer 120 km
Dag 19: Jinka – Mago National Park – Jinka
Misschien wel de meest bijzondere stam, maar ook de meest ingewikkelde stam om te bezoeken zijn de Mursi. Vanuit Jinka reis je door Mago National Park naar Omo National Park om ze te bereiken.
De Mursi zijn niet alleen ingewikkeld om te bezoeken vanwege hun afgelegen territorium, maar vooral ook vanwege hun agressieve gedrag. Jaren geleden werden ze wereldberoemd door fotografen van National Geographic die de bijzonder vrouwen fotografeerden. Deze vrouwen dragen een van klei gemaakte schijf in hun onderlip. De foto’s werden wereldberoemd en trokken daarmee veel toeristen die het met eigen ogen wilden zien.
De Mursi gingen hier uiteraard geld voor vragen (groot gelijk hebben ze), maar in plaats van goede investeringen te doen met dit geld, kochten ze er voornamelijk alcohol van. Omdat ze erg dicht op de andere stammen in Soedan en Ethiopië leven, kochten ze ook machinegeweren om hun territorium te verdedigen. Een resultaat is dronken mannen met machinegeweren en een kort lontje. Als je deze stam (of het gebied waar de stam leeft) wilt bezoeken, doe dit dan altijd onder begeleiding en altijd in de ochtend wanneer ze nog niet zo dronken zijn!
Foto’s maken van de Mursi mag alleen tegen betaling! De sfeer wordt zeer onaangenaam als je hier foto’s maakt zonder overleg en zonder onderhandeling!
Uiteindelijk keer je na heel wat omzwervingen in Omo National Park en Mago National Park weer terug naar Jinka voor een overnachting.
Reistijd: ongeveer 5 uur
Reisafstand: onbekend
Dag 20: Jinka – Key Afar – Arba Minch
Van Jinka, via Key Afer, reis je terug naar Arba Minch. Doordat we stukken niet over doorgaande wegen reden, heb ik eigenlijk geen idee hoeveel kilometer we af hebben gelegd. Ik weet wel dat het een lange, warme dag was met veel hobbels in de weg.
Key Afer is trouwens een stuk natuurgebied met echte savannes en van die hele bijzondere termietenheuvels (lees: heuvels heel wat groter dan een mens)
Reistijd: lang
Reisafstand: ver
Dag 21: Arba Minch – Addis Abeba
Een hele lange reisdag terug naar de hoofdstad. Eigenlijk spendeer je de gehele dag in de auto, enkel onderbroken door een lunch, want heel veel meer is er op dat stuk niet te zien.
Reistijd: ongeveer 7 uur
Reisafstand: ongeveer 430 km
Dag 22: Addis Abeba- Amsterdam
Nog een laatste dag in Addis Abeba. Lukte het op de eerste dag niet om de musea te bezoeken, doe dat dan vooral op deze laatste dag. Je mag echt ‘Lucy’ niet missen tijdens je bezoek aan Ethiopië. Lucy was tot een paar jaar terug de oudste menssoort ter wereld. Miljoenen jaren oud en het bewijs dat we allemaal oorspronkelijk uit Afrika kwamen.
Wil je meer gedetailleerde tips over wat er allemaal te doen is in Addis Abeba? Check dan eens de blog van Travelaar.com.
Dag 23: Aankomst in Amsterdam
Vanwege de vluchttijden en wederom een overstap, kom je waarschijnlijk pas een dag later weer aan in Nederland.
Wat ik heb gemist
Toen ik in Ethiopië reisde, werd het sterk afgeraden om richting de Danakil Depression te reizen in verband met onrusten in de regio met Somalië. Eerlijk gezegd ben ik stikjaloers op reizigers die wel de kans hebben gehad om naar de Danakil Depression te reizen. Dit is zo’n buitenaards gebied. Mocht je binnenkort naar Ethiopië gaan en die regio geen negatief reisadvies meer hebben, check dan eens de blog van Bunch of Backpackers die daar wel naar toe heeft kunnen reizen.
Wat je zeker niet mag missen!
Als je de kans krijgt, bezoek dan het Timkat Festival. Dit is het grootste religieuze feest van Ethiopië. Het Timkat Festival vind elk jaar plaats op 19-21 januari. Iedereen kleedt zich in het wit. Een soort Koningsdag maar dan zonder de kleedjes met rommel van mensen hun zolder.
Tips en wat je moet weten voor vertrek
Voordat je op reis gaat
- Regel een visum via de visumdienst. Dit scheelt heel veel gedoe.
- Geld kun je alleen krijgen in Ethiopië zelf. Zorg er dus voor dat je voldoende euro’s contant mee neemt om daar te wisselen. Wij wisselden ongeveer 400 euro per persoon meteen op de luchthaven. Je reist dan met erg veel contant geld op zak, maar het scheelt ook weer een boel stress om later op reis een werkende pinautomaat te vinden.
- Zeer zelden lukte het om te pinnen en de koers was vaak zeer ongunstig, maar het is niet onmogelijk in de wat grotere steden.
- Er is 1 of 2 uur tijdsverschil met Nederland afhankelijk van zomer- of wintertijd.
Veiligheid, ziektes, inentingen
- Water is uiteraard niet veilig om te drinken en ook niet om je tanden mee te poetsen. Neem dus een waterfles met filter mee om niet constant milieuvervuilende plastic flessen aan te schaffen.
- Neem antiseptische handgel mee op reis. Zodra je geld, mensen, spullen, of wat dan ook aan hebt geraakt, zijn je handen echt vies. Zorg ervoor dat je niet aan je gezicht zit en dat je zeker niet gaat eten met vieze handen. Handhygiëne kan een heleboel buikloop voorkomen, dus sla groot in met de alcohol handgel.
- Ethiopië is malariagebied en je hebt verschillende inentingen nodig. Ga vooraf bij je GGD of tropenarts langs om goed ingeënt op pad te gaan.
Kledingvoorschriften
- Het is erg warm in Ethiopië en air-conditioning bestaat eigenlijk nauwelijks buiten de hoofdstad. Pas je kleding hier op aan.
- Nu we het toch over kleding hebben, in Ethiopië is het niet gebruikelijk dat je er erg bloot bij loopt, dus zorg ervoor dat je kleding tot over je knieën komt en je schouders bedekt. Strakke kleding is geen probleem.
- Een hoofddoek is niet nodig. Slechts een klein deel van Ethiopië is islamitisch.
Wat verder nog handig is om te weten
- In de meeste hotels is er nauwelijks douchewater, laat staan dat het warm water is. Ga er dus vanuit dat je iets minder vaak kan douchen dan je thuis gewend bent. Op zich ook logisch in een land wat gebukt gaat onder extreme droogte.
- In Ethiopië hebben ze hun eigen geschrift en taal. Het vinden van de weg is dus een hele grote uitdaging, zeker omdat weinig mensen Engelse spreken en de bewegwijzering niet bestaand is.
- Met je eigen auto rijden kan dus een flinke uitdaging zijn
- Mensen spreken niet of slecht Engels.
Kristel
Jaaa, ik ben ook echt fan van Ethiopië! Zo enthousiast dat ik ook een blog begonnen ben op https://reizenethiopie.nl
Leuk om dit ook zo te lezen!
My Wanderlust Diary
Ik mis Ethiopië. Als ik jouw website door scroll dan wil ik meteen weer terug!