Er zijn heel veel blogs geschreven over hoe je na je vakantie dat fijne vakantie gevoel vast kunt houden. Ik kan je meteen al uit een droom helpen. Ze werken vrijwel geen van allen. Of ze werken slechts heel kort. Wat er dan wel werkt? Lees er alles over in deze blog.
Wat werkt niet?
Laat ik beginnen met alle tips die niet werken om het vakantiegevoel vast te houden. Misschien dat een enkel individu er wel baat bij heeft, maar wetenschappelijk gezien hebben deze maatregelen weinig tot geen enkel effect hebben.
1. Foto’s of souvenirs
Dit helpt je heel kort. Wanneer je een foto ziet van een fijne en mooie vakantie dan ben je heel even terug bij dat fantastische gevoel wat hoort bij de foto. Dit gevoel blijft echter maar een fractie van een seconde hangen. En aangezien je op je werk niet de hele dag naar je vakantiefoto’s mag staren, heb je hier structureel weinig aan.
2. Eten van je vakantie bestemming koken
Je zintuigen prikkelen helpt altijd om je herinneringen te triggeren, maar wederom is dit effect maar kort. Het is zelfs bewezen dat eten op je vakantie beter smaakt dan thuis. Het zou dus zomaar kunnen wanneer je dat tropische gerecht in de keuken van je rijtjeshuis in Utrecht eet – met uitzicht op troosteloze wolken – dat het gerecht heel erg tegen gaat vallen en misschien juist het tegenovergestelde effect heeft.
3. Vakantiemuziek draaien
Van alle tips die niet werken, werkt deze misschien nog het meeste wel. Je kunt op je werk waarschijnlijk een groot deel van de dag je vakantiemuziek blijven luisteren. Uiteraard moet je deze muziek wel mooi vinden. Ik vind bijvoorbeeld de muziek uit het Midden Oosten erg onrustig en krijg daar ontzettend de zenuwen van. In eerste instantie wekt die muziek een vakantiegevoel bij me op, maar vrij snel daarna word ik helemaal onrustig van de drukke, hysterische deuntjes. Niet helemaal het effect waar ik naar op zoek was.
Stress
Uit onderzoek blijkt dat aan de weken voorafgaand aan de vakantie mensen last hebben van extra stress. Dit kan zijn vanwege de voorbereidingen van hun vakantie zoals inpakken, oppas voor de kat regelen, de laatste spullen kopen en nog veel meer. De meeste stress komt echter van je werk. Het betekent namelijk ook nog even snel die klus afronden voor je met vakantie gaat, of taken overdragen aan je collega’s en dit allemaal voorbereiden. Niet goed voor je vakantiegevoel in ieder geval.
Stress voor je vakantie verminderen doe je het beste door ruim de tijd te nemen in de voorbereidingen. Begin een paar weken van tevoren met je spullen klaar leggen op de logeerkamer. Elke keer wanneer je iets bedenkt wat je ook graag mee wil nemen, leg je dat er ook bij. Op die manier ben je er veel geruster op dat je niks vergeet. Je hoeft je niet te haasten waardoor de kans dat je iets mist veel kleiner wordt.
Hoe houd je het vakantiegevoel dan wel vast?
In een aantal wetenschappelijke onderzoeken is men erachter gekomen hoe dat werkt; de nasleep van een vakantie, en hoe dat vakantiegevoel vasthouden precies werkt.
De vakantiegelukscurve laat zien dat de stress vooral in het begin van de vakantie zit en het geluk in de rest van de vakantie. Aan het einde van de vakantie daalt het geluksgevoel weer omdat je weet dat je weer naar huis gaat en bijna weer aan het werk gaat.
1. Hoe lang blijft het vakantiegevoel normaal gesproken hangen?
Het slechte nieuws: je fijne vakantiegevoel heeft een houdbaarheid van ongeveer twee weken tot een maand na terugkeer. Het ‘fade out effect’ wordt dit door de onderzoekers genoemd. Na die periode ben je weer terug op het punt waar je was vóór je vakantie, qua geluk, energie en motivatie.
2. Vermijd vakantie-inhaal-werk
Tijdens je vakantie zijn er vaak allerlei zaken blijven liggen die je collega’s er niet bij konden doen, of niet aan toe kwamen. Vermijd het in turbospeed wegwerken van deze berg achterstallig werk op je eerste werkdag. Dit verkort bovengenoemde fade out effect van twee weken naar slechts enkele dagen. Pak je werk in normaal tempo op en houd daarmee dat vakantiegevoel zo lang mogelijk vast.
3. Denk op het werk aan werk, en op vakantie aan vakantie
Hier is de wetenschap het niet over eens. Er bestaan conflicterende onderzoeksresultaten. Waarschijnlijk komen deze verschillen door wat wordt verstaan onder werk. Dus hoe houd je je bezig met je werk tijdens je vakantie. Rust en ruimte kan leiden tot geniale ideeën. Dit kan heel inspirerend werken en is niet per se een probleem voor je vakantiegeluk. Het kan er zelfs aan bijdragen.
Wanneer je tijdens je vakantie echter bezig bent met werkproblemen, klachten van klanten, crisissen, of wellicht wordt je constant gebeld door collega’s, dan heeft dit juist een negatieve impact op je geluksgevoel.
4. Begin op woensdag met je werkweek na de vakantie
Je eerste werkweek meteen iets korter maken is de perfecte manier om met meer rust te beginnen. En daarmee dus je vakantiegeluksgevoel langer vast te houden. In plaats van meteen vijf volle werkdagen, kun je er ook twee of drie plannen in je eerste week door bijvoorbeeld op woensdag te beginnen.
5. Plan vakantiedagen en ‘vakantieavonden’
Volgens zakenman Gary Keller – auteur van ‘1 ding’ – plannen de meest succesvolle zakenmensen al aan het begin van het jaar ruim voldoende vakantiedagen, omdat ze weten dat ze het meest productief zijn als ze voldoende vrij nemen. Als zakenvrouw kan ik dat beamen. Dus plan je vakanties, want last-minute vrij nemen gebeurt vaker niet dan wel. Op je werk is het altijd druk en komt het zelden gelegen om vakantie op te nemen.
6. Liever lang of kort met vakantie?
Die vakantiegelukscurve waar ik hier boven over schreef, wordt opgerekt naarmate je langer weg gaat. Dus dat moment waarop het geluksgevoel weer daalt is vooral wanneer je je realiseert dat je vakantie er bijna op zit. Dit oprekken van je vakantiegevoel zit een maximum aan. Wanneer je drie maanden weg gaat dan is het niet zo dat je geluksgevoel drie volle maanden duurt en je pas de laatste paar dagen een daling in je geluksgevoel krijgt.
Wat gebeurt er wanneer je drie maanden weg bent? Mensen kunnen maar zoveel prikkels aan voordat ze compleet overprikkeld raken en even rustig aan moeten doen. Wanneer je drie maanden weg bent dan komen er momenten dat je niet meer de deur uit wilt. Even geen bergmeertjes om rond te wandelen, geen wilde jungletochten, geen safari’s om tijgers te spotten. Gewoon even opgesloten in je huis lekker een boek lezen en pizza eten.
Daar tegenover staat dat er ook een minimaal aantal vakantiedagen zijn die je weg moet zijn voordat de stress in het begin van je vakantie over gaat in geluk. Een trip van twee dagen is hier bijvoorbeeld te kort voor. Dit effect begint pas na minimaal vijf dagen.
7. Beter 1 keer of meerdere keren met vakantie?
Dan nu de beste tip van allemaal!
In haar boek stelt De Bloom dat het soms beter is om vaker en korter met vakantie te gaan, dan een keer per jaar drie of vier weken. Dit omdat het vertrek en de terugreis van een lange vakantie voor velen stressverhogend is. Zoals ik al schreef bij punt Stress moet je voor een lange reis meer voorbereiden, zowel op je werk als voor de vakantie zelf. Wanneer je na lange tijd terug komt ligt er ook een grotere berg werk op je te wachten. We hebben minder van die ‘voor- en nastress’ als we vaker korter op vakantie gaan.
Maar boven alles; de voorpret van een vakantie is heel erg geluksverhogend.
‘Een deel van het vakantiegeluk heeft te maken met anticipatie. Plannen maken en uitkijken naar je vakantie geeft veel mensen een boost. Dat effect kan zelfs al acht weken voor je break beginnen. Van twee goed gespreide vakanties van een week geniet je wellicht dus meer dan van één break van twee weken.’ (Nawijn et al.)
Als het effect van anticipatie maar liefst acht weken kan duren, plus de week of twee weken dat je ook echt op vakantie bent en het fade-out effect van maximaal twee weken, dan kun je het beste precies vier keer twee weken op vakantie gaan om jaar rond te genieten van dat vakantiegeluk gevoel. Daarmee kan je precies 52 weken vol maken.
Hoe je dat het beste doet met je vakantiedagen? Lees daar alles over op de blog van Wat Zij Zegt. Zij wist in 2019 van 25 vakantiedagen maar liefst 52 vrije dagen te maken. Meer dan genoeg om vier keer per jaar twee weken weg te gaan. Want vier keer twee weken kost je maximaal 40 vakantiedagen als je geen rekening houd met feestdagen.
Kun je beter niet op vakantie gaan?
Blijven we niet beter gewoon thuis om al die vertek- en terugkom stress te vermijden? Is reizen beter voor ons subjectieve geluksgevoel dan een zogeheten staycation, een thuisblijfvakantie? Ab Dijksterhuis schreef hierover een fantastisch boek (Wie niet reist is gek).
Perfect onderbouwd toont hij aan dat reizen ervoor zorgt dat je ouder wordt en het gevoel hebt meer geleefd te hebben. Maar ook hoe ervaringen je veel geluk geven maar spullen dat effect op je geluk veel minder hebben. Beter geef je dus je geld uit aan ervaringen als vakanties dan aan de laatste iPhone. En beter ga je op avontuur wanneer je op vakantie gaat dan dat je helemaal niks doet op vakantie. Wil je weten hoe je je leven echt kan rekken? Lees dan onderstaande blog die ik hierover schreef.
Bonus tips:
Tijdens je vakantie zijn er nog een aantal zaken waar je op kunt letten zodat je ook gedurende je vakantie maximaal van je geluk geniet.
- Je vakantie vieren met familie en vrienden in plaats van een groepsreis met onbekenden. Dit zal niet voor iedereen mogelijk zijn. De regel is dat op vakantie gaan met een groepsreis je nog altijd gelukkiger maakt dan helemaal niet op vakantie.
- Een verre reis in etappes afleggen. Onderweg zijn op reis, en de heen- en de terugreis zijn geen verloren momenten op je reis. Deze kun je veel leuker maken door geen haast te hebben. Zo kun je van Helsinki naar Lapland vliegen of het landschap zien veranderen met de trein. Je kunt naar Kreta vliegen vanaf Athene, maar je kunt er ook voor kiezen om de boot te nemen en wakker te worden met de zonsopkomst over de kustlijn van Kreta terwijl je aanmeert.
- Doe op je vakantie iets opmerkelijks. Daar geniet je ook na terugkeer lang van. Boek een ballonvlucht bij zonsopkomst. Ga walvissen spotten op zee. Vlieg met een helikopter door de Grand Canyon. Ga eten bij dat bijzondere restaurant op de rand van die enorme klif. Boek twee nachten in dat exclusieve hotel met infinity pool in de jungle.
- Veel zon en weinig regen. Hier heb je helaas heel weinig invloed op, maar het helpt wel heel erg.
Bronvermelding
- De Bloom et al. Effects of vacation from work on health and well-being: lots of fun, quickly gone (2010).
- Fritz C & Sonnentag S, ‘Recovery, Well-Being, and Performance-Related Outcomes: The Role of Workload and Vacation Experiences’ (2006).
- Ap Dijksterhuis. Wie (niet) reist is gek.
- De Bloom et al. Holiday travel, staycations, and subjective well-being (2017).
- Nawijn et al. How do we feel on vacation? A closer look at how emotions change over the course of a trip (2013).
